Urinezuur
Urinezuur is een giftig afvalzuur dat wordt gevormd bij de stofwisseling van purines. Purines zijn stoffen die vrijkomen bij de afbraak van cellen in het lichaam. Tevens komen purines vrij bij de vertering van purinehoudend voedsel.
Verhoging van de urinezuurproductie is erfelijk bepaald, daar kunnen we niets aan doen. Indien de verhoogde urinezuurproductie vanuit de erfelijkheid ook nog eens wordt gevoed door activiteiten die resulteren in een extra urinezuurproductie, dan kan dit net het moment zijn dat het lichaam wordt aangezet tot bepaalde aandoeningen die daarmee samenhangen.
Overproductie van urinezuur komt ook voor bij bepaalde ziekten, waarbij sterke weefselafbraak optreedt, zoals ernstige bloedarmoede en snelle weefselafbraak. Een verhoogde concentratie urinezuur wordt ook gevonden bij mensen met slecht werkende nieren en mensen met bepaalde erfelijke stofwisselingsaandoeningen (Lesch-Nyhansyndroom).
Vrouwen hebben in het algemeen een lager urinezuurgehalte dan mannen. Dit komt omdat met de maandelijkse menstruatie vrouwen veel zure afvalstoffen, waaronder urinezuur, afvoeren. Na de menopauze is deze mogelijkheid verdwenen en is het urinezuurgehalte in het algemeen gelijk aan die van de man. Bij het meten van urinezuur in het bloed wordt bij mannen een bovengrens gesteld van 7mg per 100 ml. Bij vrouwen hanteert men de bovengrens van 6mg per 100ml.
Hoe wordt urinezuur uit het lichaam afgevoerd?
Urinezuren die na de afbraak in het bloed ontstaan moeten door het lichaam uit het bloed worden verwijderd omdat anders de zuurgraad van het bloed te hoog wordt (zuurgraad van het bloed moet altijd op een constant niveau worden gehouden). Urinezuren worden op de volgende wijzen in het bloed geneutraliseerd en uit het lichaam afgevoerd:
- Neutralisering door natriumbicarbonaat: natriumbicarbonaat is het stofje in het bloed dat het zuur-base evenwicht van het bloed reguleert. Het natriumbicarbonaat reageert met urinezuur en zet deze om in niet giftige afbraakproducten.
- Uitscheiding via de nieren met de urine: de nieren filteren de urinezuren uit het bloed en voeren deze af via de urine.
- Uitscheiding via de ontlasting: een klein gedeelte van de urinezuren verlaat het lichaam via de ontlasting.
Wat gebeurt er als urinezuren ophopen?
Als er te veel urinezuur in het bloed wordt geproduceerd, of als het urinezuur onvoldoende uit het bloed kan worden uitgescheiden, kan het zich ophopen in het lichaam. Aangezien het bloed de urinezuren kwijt moet vanwege de handhaving van het zuur-base evenwicht, zet het lichaam de overtollige urinezuren om in vaste vorm (urinezuurkristallen) en dumpt deze in het lichaam. Wanneer de urinezuurkristallen in de gewrichten belanden kunnen deze ontsteken; er is dan sprake van jicht. Maar overtollig urinezuur kan door binding met calcium of magnesium in de nieren ook leiden tot de vorming van nierstenen.
Afbeelding: Lange puntvormige urinezuurkristallen die in de gewrichten
kunnen worden afgezet waardoor jicht ontstaat.
